Γιώργος Αλογοσκούφης και Σοφία Λαζαρέτου, Η Δραχμή: Από τον Φοίνικα στο Ευρώ, Εκδόσεις Αθηναϊκή Οικονομική, Αθήνα, 1998, (Δεύτερη Έκδοση), Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2002.

Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2002

Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται την ιστορία του ελληνικού νομισματικού συστήματος από τότε που δημιουργήθηκε η νεώτερη Ελλάδα. Από το 1833, το νόμισμα της Ελλάδας είναι η δραχμή, που πήρε το όνομά της από ένα νόμισμα της αρχαίας Αθήνας. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού αναδύεται η ταραχώδης ιστορία της. Το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο στους οικονομολόγους, αλλά σε κάθε Έλληνα που ενδιαφέρεται για την ιστορία και τις προοπτικές της οικονομίας.

Αποσπάσματα από τον Πρόλογο

Για ένα φτωχό νεοσύστατο κράτος, όπως ήταν η Ελλάδα μετά την απελευθέρωση από το τουρκικό ζυγό, η δυνατότητα πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές αποτελούσε ζωτική ανάγκη. Η ανυπαρξία εγχώριων αποταμιεύσεων και η ανεπάρκεια των υπόλοιπων εθνικών κεφαλαίων δεν έδιναν άλλες δυνατότητες χρηματοδότησης των δαπανών δημιουργίας του νέου ελληνικού κράτους. Η δραχμή συνδέθηκε από την αρχή με το διμεταλλισμό, που αποτελούσε τότε τη βάση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Ωστόσο, η ιστορία της, όπως και η ιστορία της νεώτερης Ελλάδας υπήρξε ταραχώδης. Για μεγάλα διαστήματα το νομισματικό καθεστώς υπήρξε θύμα της γενικότερης πολιτικής αστάθειας και των πολεμικών περιπετειών στις οποίες ενεπλάκη η χώρα. Για άλλα διαστήματα η δραχμή μπόρεσε να συμμετάσχει στο διεθνές νομισματικό σύστημα, και, όποτε το τελευταίο λειτουργούσε καλά, να δανεισθεί την αξιοπιστία του.

Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει στην ευρωπαϊκή ένωση ένα πρόγραμμα για την υποκατάσταση των εθνικών νομισμάτων με ένα ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Αν το πρόγραμμα αυτό ολοκληρωθεί και αν η Ελλάδα μπορέσει να συμμετάσχει, το 2002 η δραχμή θα αποτελεί παρελθόν. Τι συνέπειες θα έχει αυτό για την Ελλάδα; Τι πιθανότητες έχει αυτό το σενάριο; Πιστεύουμε ότι ο αναγνώστης του βιβλίου αυτού θα είναι σε θέση να δει τις περισσότερες από τις διαστάσεις αυτού του προβλήματος.

Για τον πρώτο από εμάς, το ενδιαφέρον για την ιστορία της δραχμής και την ανάλυση των παραγόντων που προσδιόρισαν τις νομισματικές εξελίξεις στην Ελλάδα χρονολογείται από τότε που άρχισε να ασχολείται με τα οικονομικά. Για αυτό σε μεγάλο μέρος της ερευνητικής του δραστηριότητας ασχολήθηκε με τα ελληνικά νομισματικά προβλήματα. Το 1990 ώθησε τη Σοφία Λαζαρέτου να επιλέξει για το διδακτορικό της το θέμα της νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής της Ελλάδος στο 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα. Μετά την ολοκλήρωση της διατριβής της, αποφασίσαμε από κοινού να προχωρήσουμε στην συγγραφή αυτού του βιβλίου, που εν μέρει βασίζεται στην έρευνα που οδήγησε στη διατριβή της Σοφίας Λαζαρέτου, και εν μέρει στις παλαιότερες και συνεχιζόμενες ερευνητικές προσπάθειες του Γιώργου Αλογοσκούφη.

Η ιστορία της δραχμής διατρέχεται από ένα κοινό νήμα. Τη σχέση της με το διεθνές νομισματικό καθεστώς και τις εγχώριες δημοσιονομικές διαταραχές. Τόσο στο 19ο όσο και στον 20ο αιώνα, όποτε αποσταθεροποιήθηκε το νομισματικό σύστημα αυτό ήταν είτε λόγω διεθνών νομισματικών διαταραχών είτε λόγω της διατάραξης της δημοσιονομικής ισορροπίας από γεγονότα όπως οι εξοπλισμοί και οι πόλεμοι. Η μόνη εξαίρεση ήταν η δεκαετία του 1980, όταν η δημοσιονομική διαταραχή δεν ήταν αμυντικού χαρακτήρα, αλλά σχετιζόταν περισσότερο με μία αναποτελεσματική προσπάθεια αναδιανομής του εισοδήματος.

Σχόλια-Κρίσεις

«Το βιβλίο του καθηγητή κ. Αλογοσκούφη και της κας Λαζαρέτου ξεπερνάει, νομίζω, τα όρια μιας εμπεριστατωμένης ιστορικής οικονομικής μελέτης. Είναι ταυτόχρονα μια συναρπαστική αφήγηση του πολυτάραχου βίου της μεγάλης και αειθαλούς κυρίας, της ελληνικής οικονομίας».
(Αλέκος Παπαδόπουλος, Καθημερινή, 22/12/1996).

«Από τον προκάτοχό της, το Φοίνικα του Καποδίστρια, μέχρι την κατάργησή της το 2002, η δραχμή μπορεί να έχει μια εξαιρετικά συναρπαστική ιστορία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς το εθνικό μας νόμισμα βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας λόγω της τρέχουσας κρίσης των αγορών από τη μια και των θετικών επιδόσεων στο επίπεδο τιμών από την άλλη με την ανακοίνωση του χαμηλότερου πληθωρισμού των τελευταίων είκοσι δύο ετών».
(Κ. Παπαδημητρίου, Ελευθεροτυπία, 11/1/1997).

«Το νέο βιβλίο του γνωστού καθηγητή και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ. Γ. Αλογοσκούφη και της λέκτορος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κυρίας Σοφίας Λαζαρέτου μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η πρώτη βιογραφία που ενδιαφέρει όχι μόνο τους οικονομολόγους μας, αλλά και τον καθένα μας, αφού είναι γραμμένη έτσι ώστε να είναι προσιτή σε όσους θα ήθελαν να καταλάβουν τα μυστικά αυτής της κοινής ερωμένης όλων μας, της οποίας την ευαισθησία αν παραμελήσουμε, την χάνουμε πολύ εύκολα μέσα από τα χέρια μας».
(Γιάννης Μαρίνος, Το Βήμα της Κυριακής, Ιανουάριος 1997).

Σύνδεσμος για την Αγορά του Βιβλίου

Σύνδεσμος σε δημοσίευμα της Καθημερινής, στις 27 Απριλίου 2002 αναφορικά με το βιβλίο

Advertisement